Grambergen.de
Grambergen.de

    Eingangseite

    Karte von Grambergen

    Bilder von heute

    Bilder von früher

    Geschichte(n)

    Gramberger

    Links

    Termine

 

Knipserfest in der Hiddinghuser Buerskup
- Anno 1947 –

Bi Buer Erk up’e Diärlen

Vandage sägget de Lüe – un auk de RWE met iähre grauden Reklame – Strom kümp sauwiesau in’t Hus, eenfach ut de Steckdöisen. Det was nich jümmers sau. Früher wör’d in manche Buerskup de Strom fo dat Lecht in’e Müöhlen maket. Jau, gi hört ganz richtig, sau was dat. Auck in Hiddinghusen! No bet nau’n Kriege makede Müörrhlenheinrich – Möller Lange – den Strom.

Ganz früher geiw et natürlik blauts Kerzen un Petroleumslampen fo Stuorben un Ställe, auk fo Fahrriär un Kutskewagens. Petroleum was Flüssigkeeit de konn’s bi’n „Kolonialwarenhändler“ kaupen. De Lampen hadde so’n lütken Behälter, do keimp dat Petroleum in, den Docht und dat Glas buobn up. Met son’e Lüchten konn de Buer Lecht maken, wo he güst to doun hadde, bi’t Foden – Melken, bi’t Strauh – un Röibenschnien up’e Diärl. Auk no dat Hüsken up’n Hoff, met dat Hatte in’e Dürden, neimp man de Latüchten met. To düsse Petroleumslampen siär man auch faaken – Wagenlampen. In’e Küorken un Stuorbn hadden de meesten Lüe biärtere Lampens. De stönnen dann up’n Disk, un de Lüe seiten ümmetou.

Nu ower to den Strom ut den Müöhlen!
Hinnerk Lange mekede also den Strom in seine Watermüörhlen. Dat Water ut de lüttken Hiddinhuser Birke an seine Müörhlen loip öwer dat graude Rad, un dat sett’e de Strommaschine in Gang. Hadde de Birke nich noug Water, geiw et natürlik auk kein Lecht. Un örwerhaupt de Stromstärke is met vandage nich to voglieken. Ower, denkt man an de Petroleumslüchten, was Hinnerk seen Lecht ne’n grauden Fortschritt. Man mösse de Lampen nich dauernd metniärhm. In’e Küörken, in’e Sturoben was ne‘ lüttke Birden – sau 25 Watt. Diärlen un Stall wör’n in eene utlüchtet. In de Tüskenwand was’n Lock schlau’n un do höng de Birden in. Man siär auk Lampenküsken datou. Stckdöisens kennde man nich. Wotou auk? Et geiw kein Radio, kein Fernsehn, kein Kühlschrank un keine Melkmaschinen. Kögge wör’n met de Hand Molken, un de Zentrifuge – dat was so’n Dingen, doarmet kkonn man Miärlke un Sahne ut’n enner deelen – Häckselmaschinen un Röibenschnier wör’n auk met de Hand dreihet.

Weil de Lüe immer, un auk mähr Strom häbben woll’n, wörd so ümme Niegenteenhundertfiewendattig een Dieselmotor anschaffet. De dreif den Generator an. Dat is so’n Dingen wie de Fahrraddynamo, natürlick vull grötter. De Strom was ower nu Masse dürder, os de met dat Water ut de Birke. Also, wörd met’n Lechte spuort. Aubens so giegen teggen Uhr geiw’t kein Lecht mäh. Müöhlenhinnerk künnigede dann dür kottet Upflackern van dat Lecht an – glieks is Schluss! De Lüt göngen no’n Bedde, or halden de Petroleumfunzel ut’n Schapp.

Kott nau’n Kriege, os ollens biärgup göng, wollen de Lüe auk mähr un stärkeren Strom häbben. Am besten also van de NIKE. Ower iärste mösssen nigge Leitungen no de eenzeln Hüser trocken werd’n. Doch vo 1948, vo de Währungsreform, geiw et keine Masten, keine Kabel un Isolon to kaupen. Also wörd‘ kungelt, up’n „Swatten Markt“. De Buorden spendeerden Bottern, Wurst, Speck un Schinken, Egger un Kartuffeln. De Sammelstie fo düsse Naturalien was bi Jürgens – vandage Wienke – in Gramgen. Ollen’s mösse ganz inheemelk scheen – de „Swattemarkt“ was jä fobuorn- schließlik wör’n de Tommies no hier os Besatzungsmacht. De Buorden mössen Holdmasten ut iähren Holde liewern. Sau keimp dann nau un nau Strom van de NIKE in de Hüser.

Allmählich was ollens ferrig. Dat Inschalten met den Knipser soll derbe fieert werd’n. Fieert wörd in düsse Tied ollens Mürgelke. Man fröbbebe sick, dat de Krieg to Enne was, un hadde jä auk wat nautohalen. Ower et was nich eenfach. Fo de Reichsmark geiw’t nix to kaupen – kein Beer, kein Schluck, kein Fleesk inne Suppen. Nu göng dat Kungeln lös. Ower auk dat Schluckbrennen! Em’ge Kerls wör’n up düsse Gebiete richtige Mesters. Dat Brennen was strengstens vobuorn. Dorümme wörd meestentied up’n Balken Schluck maket, de „Balkenbrannt“. Material to’n Brennen wörn Zuckerroiben, Roggen un Sirup. Wenn dat Brennen auk nich volöwt was, olle fröweden sick up dat „Knipserfest“. Et geiw vull to doun. De Fruslüe suorgeden fo Karuffen met Broen un Souße. Van Karuffelmiähl wörd Pudding Kuoket, Puddingpulver geiw’t nich. De Mannslüe makeden de Diärl trechte. Stellden Diske un Bänke up, un schmückeden de Wänne met gröine Töige.Unnen up’e Diärl leigen ne’n paar Bund Strauh, wotou dat wer gi no gewahr. De Musik makeden Stocks Karl un Bresserts Heini, bekannt os bunte Rüens. Auk ut Schliärsen wör’n Lüe inladen: Handwiärkers, Kauplüe, söcke, de wat bistürden konnen.

Dat Knipserfest föng met’n Düsterwerden an. Toiärste – Lecht anknipsen – ah – olle fröbbeden sick – dann Suppen, Broen un Pudding up’n Disk, Balkenbrannt, sauvierle wie du häbben wos. Et feiw’n pur, for de Fruslüe met Pfefferminzgeschmack.

De Lüe wörn best tofriär, se süngen un danzeden, wörn reeneweg ut Rand un Band. Wat Kerls säupen sick dudeldicke, un manche mössen oll hennig up’n Hoff, un den Fusel wiee utkotzen. Minskenkinners – un immer wenn he dicke is – dann döet he dat. Wecke nu ratz vanne Beene kuom was, de wöd unnen up’e Diärl in’t Strauh leggt. Auk manchet Frusminske soll sick de assen affdreihet häbben. Fieert wöd bet‘ to’n Hellewerden. Dat Lecht wäd utknipset, un dat Knipserfest bi Erk in Hiddinhusen was vobi.
Wi ut Schliärsen schlürden sliepstärtsk un tunken duhne ürwer Donnerbreen no Hus.
Mancheener mösse sikker forts anfangen to arbeeten.
Sücke „Knipserfeste“ geiw’t ower nich blauts in Hiddinghusen, se sind auk ut ännere Gemeenden in Kaspel Schlieärsen bekannt.

Düsse Geschichte wö’d upschriewen van Karl-Werner Grieß ut Schliärsen.

Zurück

Grambergen.de
Grambergen.de


Stand: 21. Juli 2012